چرا حمل‌ونقل جاده‌ای در ایران حرف اول را می‌زند!

حمل و نقل جاده‌ای در ایران به عنوان یکی از ستون‌های اصلی زیر ساخت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور، نقش حیاتی در جابجایی کالاها ایفا می‌کند. با توجه به گستردگی جغرافیایی ایران و موقعیت استراتژیک آن در منطقه، شبکه‌های جاده‌ای نه تنها به عنوان شریان‌های ارتباطی داخلی عمل می‌کنند بلکه ایران را به پلی بین شرق و غرب و همچنین شمال و جنوب تبدیل کرده‌اند. این مقاله به بررسی وضعیت حمل و نقل جاده‌ای در ایران و لزوم اهمیت آن می‌پردازد. با وجود مشکلاتی همچون فرسودگی ناوگان، ترافیک سنگین و حوادث جاده‌ای، حمل و نقل جاده ای در ایران، اولویت بالاتری برای جابجایی افراد و انتقال کالاها دارد.

حمل و نقل جاده‌ای به چه معناست؟

حمل و نقل جاده‌ای یکی از اصلی‌ترین و گسترده‌ترین روش‌های جابجایی مسافران و به ویژه کالاها در سطح جهان است که از طریق شبکه‌های جاده‌ای و با استفاده از وسایل نقلیه زمینی انجام می‌شود. این نوع حمل و نقل به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردش، از جمله انعطاف‌پذیری، دسترسی گسترده و توانایی حمل مستقیم، نقش حیاتی در اقتصاد، تجارت و زندگی روزمره ایفا می‌کند.

حمل و نقل جاده‌ای به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی، اهمیت ویژه‌ای در جابجایی کالاها از مراکز تولید به بازارهای مصرف و همچنین در تامین نیازهای مناطق دورافتاده و کم‌توسعه دارد. این نوع حمل و نقل به تقویت تجارت داخلی و بین‌المللی کمک کرده و امکان دسترسی به بازارهای جهانی را فراهم می‌کند. همچنین، توسعه شبکه جاده‌ای می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق افزایش دسترسی به خدمات و امکانات اساسی کمک کند.

در آینده، با افزایش نیاز به جابجایی سریع‌تر و کارآمدتر، همچنین با توجه به چالش‌های زیست‌محیطی، حمل و نقل جاده‌ای نیازمند تحولات و بهبودهایی مانند استفاده از فناوری‌های نوین، وسایل نقلیه پاک و کاهش ترافیک خواهد بود.

اجزای حمل و نقل جاده‌ای کدامند؟

اجزای حمل و نقل جاده‌ای شامل مجموعه‌ای از عناصر و زیرساخت‌ها است که برای جابجایی افراد و کالاها بر روی جاده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اجزا عبارتند از:

شبکه‌های جاده‌ای (راه‌ها و بزرگراه‌ها): این شبکه‌های جاده‌ای متشکل از بزرگراه ها، جاده های اصلی، شهری، فرعی و روستایی می باشند که اساس حمل و نقل جاده‌ای را تشکیل می‌دهند و به جریان روان و ایمن ترافیک کمک می‌کنند.

وسایل نقلیه: شامل خودروهای سواری، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و موتورسیکلت‌ها که برای جابجایی افراد و کالاها استفاده می‌شوند.

قوانین و مقررات:مجموعه‌ای از قوانین و استانداردها که برای حفظ ایمنی و نظم در جاده‌ها وضع شده‌اند، مانند قوانین رانندگی، علائم ترافیکی، و مقررات مربوط به حمل و نقل کالاها.

سیستم‌های مدیریت ترافیک: ابزارها و تکنولوژی‌هایی مانند علائم راهنمایی، چراغ‌های ترافیک، دوربین‌های کنترل سرعت، و سیستم‌های هوشمند که برای نظارت و کنترل جریان ترافیک استفاده می‌شوند.

زیرساخت‌های پشتیبانی: امکانات و تجهیزات جانبی مانند پایانه‌های حمل و نقل، ایستگاه‌های عوارضی، پمپ بنزین‌ها و ایستگاه‌های شارژ که برای پشتیبانی از عملکرد سیستم حمل و نقل ضروری هستند.

خدمات جانبی: خدماتی مانند امداد جاده‌ای، یدک‌کشی، تعمیرات اضطراری، و بیمه‌های حمل و نقل که در مواقع اضطراری یا برای کاهش ریسک و خسارات استفاده می‌شوند.

---

---

---

وضعیت حمل و نقل جاده‌ای در ایران از چه جنبه هایی بررسی می شود؟

طبق آمار سالنامه 1402 سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ایران ، وضعیت حمل و نقل جاده‌ای ایران در سه جنبه مسافر ، کالا و بین المللی بررسی می شود.

• حمل و نقل مسافر:

از بین شیوه های جابجایی ﻣﺴﺎﻓﺮ در کشور در اﻧﻮاع ﺟﺎده ای، ریلی و هوایی، بیش از 90درﺻـﺪ، ﺗﻮﺳـﻂ ﺟﺎده اﻧﺠﺎم می گیرد. ﺑﺮ همین اﺳﺎس ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ و رسیدگی ﺑﻪ وضعیت ارائه ﺧﺪﻣﺎت در ﺑﺨﺶ ﺣﻤﻞ و نقل ﺟﺎده ای ﻣﺴﺎﻓﺮ آشکار میﺷﻮد.

• حمل و نقل کالا:

واقعیت این اﺳﺖ که در کشور ایران، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ کالا از طریق ﺟـﺎده، ﺑـﺎ اینکه از ﻧﻈـﺮ میزان ﻣﺼـﺮف ﻓﺮآوردهﻫﺎي نفتی رﻗﻢ ﺑﺎﻻیی را تشکیل می دهد، اﻣﺎ ﺑﻪ دلایل مزایایی از جمله انعطاف پذیری در اﻧﺘﺨﺎب مسیر و ﻣﻘـﺪار کـﺎلا، ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت بارگیری کمتر، کنترل دائمی روی کالا در طی مسیر و ﺳـﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳـی ﺑـﻪ ﻣﺮاکـﺰ تولید و ﺟﺬب، در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن وسیله نقلیه، زﻣﺎن کمتر در رسیدن کالا ﺑـﻪ ﻣﻘﺼـﺪ ﺑـﻪ ویژه برای کالاهای فاسدشدنی و گران قیمت، گسترش شبکه راه های کشور، عدم توسعه کافی شبکه راه‌ آهن به دلیل کوهستانی بودن بخش‌های عمده کشور، ﺣﻤﻞ کالاهای ترافیکی و دﻫﻬﺎ مزیت دیگر ، درﺻﺪ بسیار بالایی از ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ کالا را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد.

• حمل و نقل بین المللی:

کشور ایران از ﺟﻤﻠﻪ کشورهایی اﺳﺖ که ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ موقعیت جغرافیایی، ﺗﻮﺟﻪ جهانیان را ﺑـﻪ ﻋﺒﻮر کالاهای ﺧﻮد از مسیرهای ترانزیتی ایران ﻣﻌﻄﻮف ﺳﺎﺧﺘﻪ و از مزیت ﻋﺒﻮر کالا بهره مند اﺳﺖ و میﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺎ ایجاد ﻧﻈﺎم ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ایمن و ﻣﻄﻤﺌﻦ، از این مزیت در راﺳﺘﺎي افزایش درآﻣـﺪ و ارﺗﻘـﺎء موقعیت ﺧـﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﺪ.

جدیدترین آمار و اﻃﻼﻋﺎت حمل و نقل جاده‌ای کالا در سال 1402

• میزان کل کالاهای حمل شده در ایران، 572 میلیون تن در سال برآورد شده است که بر اساس استان مبدا، اصفهان در ردیف نخست قرار دارد.
• تعداد کل سفرهای کامیون های حامل کالا، 37 میلیون سفر تا پایان سال 1402 گزارش شده است که برا اساس استان مبدا، بالاترین میزان سفرها از استان تهران بوده است.

• 93% از کالاهای حمل شده در سال 1402 برون استانی و تنها 7 درصد درون استانی ثبت شده است.
• مالکیت کالا های حمل شده در سال 1402 برای بخش خصوصی 94% ، تعاونی ها 4% و بخش دولتی 1% گزارش شده است.
• 80% مالکیت ناوگان عمومی باری برای رانندگان است و تنها 4% به شرکت های حمل و نقل تعلق دارد.
• بالای 20 % از وسایل نقلیه عمومی باری طول عمر 16-20 را تا پایان سال 1402 داشتند.

سامانه های هوشمند باربری چه تاثیری در حمل و نقل جاده‌ای دارند؟

سامانه‌های هوشمند باربری تأثیرات قابل‌توجهی بر حمل و نقل جاده‌ای دارند. این سامانه‌ها با بهینه‌سازی مسیرها، کاهش زمان سفر و مصرف سوخت، بهبود مدیریت ناوگان و کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهره‌وری را افزایش می‌دهند. این سامانه‌ها همچنین به کاهش تعداد سفرهای خالی کمک می‌کنند و از طریق توزیع بهتر بارها، باعث کاهش ترافیک و کاهش فرسایش زیرساخت‌های جاده‌ای می‌شوند.

نت بار، سامانه جامع حمل و نقل جاده ای کالا

سیستم جامع حمل و نقل جاده ای نت بار، بخش گسترده ای از خدمات حمل و نقل جاده ای کشور که مربوط به حمل کالا می باشد را پشتیبانی می کند و با پلتفرم هوشمند خود جامعه بزرگی از صاحبان بار و رانندگان باربری را بهم متصل می کند. نت بار با طراحی برنامه های اختصاصی، به نیازهای کاربران خود به درستی پاسخ داده و فرآیند حمل بار را ساده تر نموده است.

سوالات متداول